Noodondersteunend opvoeden van kinderen en jongeren met CP: Inzichten vanuit de zelfdeterminatietheorie

Spreker:
Dra. Lisa Dieleman

Affiliatie:
Universiteit Gent, vakgroep Orthopedagogiek, vakgroep Ontwikkelings-, Persoonlijkheids- en Sociale Psychologie, vakgroep Orthopedagogiek

Download hier de presentatie

Abstract:
Het opvoeden van een kind met Cerebrale Parese (CP) vormt voor vele ouders een uitdaging, die gepaard kan gaan met meer opvoedingsstress, verminderd welzijn en bemoeilijkte ouder-kind interacties. Ondanks deze uitdagingen blijft opvoeding bij kinderen met CP een onderbelicht thema in de wetenschappelijke liteatuur. Het huidig onderzoek beoogt daarom om, aan de hand van de zelfdeterminatietheorie (Deci & Ryan, 2000), meer inzicht te krijgen in zowel het opvoedingsgedrag als de opvoedingsbeleving van ouders van kinderen met CP.

De zelfdeterminatietheorie stelt dat ieder mens drie psychologische basisnoden heeft. Deze noden betreffen autonomie (zelf keuzes kunnen maken), verbondenheid (hechte relaties met anderen hebben) en competentie (het gevoel iets te kunnen). Opvoedingsgedragingen die deze basisnoden frustreren (i.e., noodondermijning) vormen een risicofactor voor probleemgedrag bij kinderen. Een opvoedingscontext die deze basisnoden ondersteunt (i.e., noodondersteuning) stimuleert daarentegen de optimale ontwikkeling van het kind. Deze basisnoden zijn niet enkel belangrijk voor kinderen maar ook voor de ouders zelf en voor hun opvoedingsgedrag in het bijzonder.
Wanneer ouders zelf meer noodbevrediging ervaren, zullen ze er beter in slagen om noodondersteunend op te voeden. Frustratie van hun noden zorgt er echter voor dat ouders vaker op een defensieve manier reageren en noodondermijnende opvoedingsgedragingen zullen toepassen.

Op basis van de data van het TO.GO-project worden twee belangrijke doelen nagegaan. Ten eerste wordt de impact van noodondersteunend en –ondermijnend opvoedingsgedrag op de ontwikkeling van kinderen met CP nagegaan. Ten tweede, onderzoeken we in welke mate de basisnoden van de ouders van een kind met CP een impact hebben op hun opvoedingsgedrag, waarbij ook andere kind-, ouder- en contextfactoren in rekening gebracht worden.